یکی از اصطلاحاتی که در چند سال اخیر در مشخصات گوشی های پرچم دار دیده می شود، فناوری LTPO است. عبارتی که در نگاه اول کمی پیچیده به نظر می رسد، اما در واقع یکی از مؤثرترین فناوری ها در کاهش مصرف باتری موبایل و بهبود عملکرد نمایشگرهای نرخ نوسازی بالا است. در این مقاله از مجله تکنولوژی تراست تک به بررسی کامل تکنولوژی LTPO، تفاوت آن با LTPS، مزایا و محدودیت های آن و نقش آن در تجربه کاربری روان و طول عمر بیشتر باتری می پردازیم.
فناوری LTPO چیست؟
LTPO مخفف عبارت Low Temperature Polycrystalline Oxide است. این فناوری، در واقع ترکیبی از دو تکنولوژی متفاوت ساخت نمایشگر به نام های LTPS (Low Temperature Poly-Silicon) و IGZO (Indium Gallium Zinc Oxide) است.
LTPO یک نوع خاص از پنل نمایشگر است که اجازه می دهد نرخ نوسازی نمایشگر به صورت پویا (Adaptive Refresh Rate) تغییر کند. به عبارت ساده تر، صفحه نمایش گوشی یا ساعت هوشمند می تواند بسته به محتوای در حال نمایش، نرخ تازه سازی تصویر را از مثلاً 120 هرتز به 1 هرتز کاهش دهد.
چرا نرخ نوسازی تطبیقی اهمیت دارد؟
صفحه نمایش هایی که نرخ نوسازی ثابتی دارند (مثلاً همیشه 60 یا 120 هرتز)، در بسیاری از مواقع بیشتر از نیاز واقعی دستگاه مصرف برق دارند. به ویژه هنگام نمایش تصاویر ثابت مثل متون یا صفحه قفل.
اما با نرخ نوسازی تطبیقی:
- در حال مرور عکس یا تماشای محتوای ثابت، نرخ نوسازی می تواند تا 1 یا 10 هرتز کاهش یابد.
- در بازی یا اسکرول سریع، نمایشگر به 90 یا 120 هرتز تغییر می کند.
این تطبیق به لطف LTPO به شکل سخت افزاری و بومی انجام می شود، بدون نیاز به چیپ های مجزا یا مصرف اضافی منابع سیستم.
تفاوت LTPO با LTPS
| ویژگی | LTPS | LTPO |
|---|---|---|
| نوع ساختار | پلی سیلیکون دمای پایین | ترکیبی از LTPS و IGZO |
| نرخ نوسازی پویا | ندارد، فقط نرخ ثابت | بله، امکان تنظیم بین 1 تا 120 یا حتی 144 هرتز |
| مصرف باتری | بیشتر در نرخ بالا | بسیار بهینه و متناسب با نوع محتوا |
| هزینه تولید | نسبتاً پایین تر | بالاتر به دلیل پیچیدگی ساخت |
| استفاده در گوشی ها | میان رده ها و پرچم دارهای اقتصادی | پرچم دارهای حرفه ای مانند آیفون، گلکسی اولترا، وان پلاس پرو |
مزایای LTPO در موبایل ها
- صرفه جویی چشمگیر در مصرف انرژی
نمایشگر یکی از پرمصرف ترین اجزای موبایل است. با LTPO مصرف آن به شدت کاهش می یابد. - افزایش عمر باتری
با تطبیق نرخ نوسازی، باتری فشار کمتری متحمل می شود و زمان نگهداری شارژ بیشتر می شود. - تجربه کاربری نرم و تطبیق پذیر
در هنگام اسکرول، بازی یا مشاهده ویدیو، نرخ نوسازی بالا تجربه بصری روان تری ایجاد می کند. - امکان طراحی Always-On Display بهینه
نرخ 1 هرتز در AOD باعث نمایش ساعت و اعلان ها با حداقل مصرف ممکن می شود.
معایب و محدودیت های فناوری LTPO
- قیمت تمام شده بالا
فناوری LTPO به تجهیزات پیشرفته تری برای تولید نیاز دارد، بنابراین گوشی هایی که از آن استفاده می کنند، گران تر هستند. - محدود به دستگاه های پرچم دار
تا امروز کمتر در میان رده ها یا اقتصادی ها دیده شده. - نمایشگرهای LTPO در نسل های اولیه، درخشندگی کمتری نسبت به LTPS داشتند
که البته در نسل سوم این مشکل تقریباً برطرف شده است.
کدام گوشی ها از نمایشگر LTPO استفاده می کنند؟
امروزه بسیاری از پرچم دارهای برندهای مطرح از LTPO بهره می برند:
- اپل: آیفون 13 پرو، آیفون 14 پرو، آیفون 15 پرو – با نرخ تطبیقی 1 تا 120 هرتز
- سامسونگ: گلکسی S21 Ultra، S22 Ultra، S23 Ultra و S24 Ultra
- وان پلاس: OnePlus 9 Pro، 10 Pro، 11 و 12
- شیائومی: Xiaomi 12 Pro، Xiaomi 13 Ultra
- گوگل: Pixel 6 Pro، Pixel 7 Pro و Pixel 8 Pro
آیا LTPO واقعاً تأثیر دارد یا فقط بازاریابی است؟
براساس تست های انجام شده در دنیای واقعی، نمایشگرهای LTPO به طور متوسط 10 تا 15 درصد مصرف انرژی کمتری نسبت به LTPS دارند، مخصوصاً زمانی که کاربر از Always-On Display یا کاربری های سبک مثل مطالعه یا چک کردن اعلان ها استفاده می کند.
آیا LTPO فقط در موبایل استفاده می شود؟
خیر. این تکنولوژی در حال ورود به سایر دستگاه ها نیز هست:
- ساعت های هوشمند: مثل Apple Watch Series 5 به بعد
- لپ تاپ های آینده: برای عمر باتری بیشتر و قابلیت های پیشرفته صفحه نمایش
- واقعیت افزوده و مجازی: در هدست های آینده برای هماهنگی بهتر نرخ فریم
جمع بندی نهایی
نمایشگر LTPO یکی از مهم ترین دستاوردهای دنیای تکنولوژی در مسیر بهینه سازی مصرف انرژی است. این فناوری با ارائه نرخ نوسازی تطبیقی واقعی، نه تنها عمر باتری موبایل را بهبود می بخشد بلکه تجربه ای روان تر و حرفه ای تر برای کاربران فراهم می آورد. اگر از علاقه مندان گوشی های پرچم دار هستید، حتماً به وجود فناوری LTPO در نمایشگر آن توجه ویژه داشته باشید.
سوالات متداول درباره LTPO
آیا LTPO فقط به نرخ نوسازی مربوط است؟
خیر، این فناوری در ساختار خود باعث بهبود مصرف انرژی، دقت کنترل پیکسل و طراحی بهینه تر نمایشگر می شود.
آیا وجود LTPO تفاوت محسوسی ایجاد می کند؟
بله، به ویژه در مصرف باتری هنگام استفاده از قابلیت های نمایشگر همیشه روشن یا تماشای محتوای کم تحرک.
LTPO بهتر است یا OLED؟
در واقع LTPO یک ساختار کنترل نرخ نوسازی است که معمولاً بر بستر نمایشگر OLED اعمال می شود.
آیا همه گوشی های 120Hz دارای LTPO هستند؟
خیر. بسیاری از گوشی ها نرخ 120Hz ثابت دارند. فقط مدل هایی با LTPO نرخ تطبیقی 1-120Hz واقعی دارند.
